O sztukach wszelakich - Stanisławskiego metoda
Metoda Stanisławskiego, to koncepcja pracy aktora nad rolą i zespołu teatralnego nad spektaklem, opracowana przez K. Stanisławskiego i W. Niemirowicza-Danczenkę; nazywana jest biblią teatru i filmu.
Metoda Stanisławskiego, to koncepcja pracy aktora nad rolą i zespołu teatralnego nad spektaklem, opracowana przez K. Stanisławskiego i W. Niemirowicza-Danczenkę; nazywana jest biblią teatru i filmu. Oparta jest na głębokiej wiedzy psychologicznej i społecznej. Stanowi nie tylko podsumowanie dorobku artystycznego pokoleń twórców teatru we wszystkich jego odmianach, ale zarazem otwarciem na nowatorskie myśli i dokonania. Pracę rozpoczęli 1897 od przyjęcia >zasad etyki teatralnej. Kluczową myślą pracy artystycznej jest to, że „celem sztuki aktorskiej jest stworzenie życia ludzkiego, ducha postaci scenicznej i przekazanie go w formie artystycznej”; aktor musi według niej wykreować na scenie „żywą” postać. Początkowo przyjmowano, że aktor musi wczuwać się w rolę i grać realistycznie, ale dziś wiemy, że sformułowanie „forma artystyczna” dopuszcza kreacje nierealistyczne – muszą być jednak logicznie spójne w ramach przyjętej konwencji i stylu gry. Do roli dochodzi się w procesie metodycznych poszukiwań, gdzie „praca przebiega od zewnętrznego poprzez wewnętrzne ku podświadomości wykorzystując swoją pamięć emocjonalną”, czyli zderzając swoje świadome doświadczenie życiowe i artystyczne z tymi ukrytymi w podświadomości. Aktor musi znać zadania (cele) sceniczne nadrzędne (cel strategiczny, do którego postać dąży) i cząstkowe (rozwiązywanie bieżących problemów postaci) a muszą te cele wynikać z doświadczeń życiowych postaci. „Na scenie trzeba działać wewnętrznie i zewnętrznie w sposób umotywowany, celowy, twórczy i możliwy w rzeczywistości”;aby być wiarygodnym, przekonywującym dla widza i dla partnerów, aktor powinien nauczyć się utrzymywać kontakt wewnętrzny i zewnętrzny z postaciami, przestrzenią i widzem. Zadaniem reżysera jest pomóc (jako zewnętrzne oko) aktorowi-twórcy odkryć prawdę o postaci, jej specyficzny sposób istnienia, odczuwania, reakcji psychicznych i fizycznych. W kręgu myśli Stanisławskiego zrodziło się wiele nowych tendencji i metod pracy teatralnej. Nawiazywali do niej m.in.: Jewgieni B. Wachtangow, Wsiewołod E. Meyerhold, A.J. Tairow, Michaił Czechow, Juliusz Osterwa a także Jerzy Grotowski, Eugenio Barba, Peter Brook.