O sztukach wszelakich - misterium
misterium, 1. staroż. l.m. misteria – forma kultu z uroczystościami ku czci bóstwa dostępna tylko dla osób wtajemniczonych. 2. podstawowy gatunek średniowiecznego dramatu i teatru religijnego.
misterium [łac. mysterium ‘tajemnica’],
1. staroż. l.m. misteria– forma kultu z uroczystościami ku czci bóstwa dostępna tylko dla osób wtajemniczonych, np. >misteria eleuzyjskie.
2. lit. podstawowy gatunek średniowiecznego dramatu religijnego wyrosły w XII-XIII w. z kościelnych obrzędów liturgicznych, np. Żywot Józefa 1545 Mikołaja Reja, Historyja o chwalebnym zmartwychwstaniu Pańskim (wyd. ok. 1585), Mikołaja z Wilkowiecka; nawiązania: Pastorałka Leona Schillera 1921, Betlejem polskie Lucjana Rydla 1906.
3. teatr. rodzaj mistycznego religijnego widowiska teatralnego, np. święty dramat w misteriach eleuzyjskich. W średniowieczu o tematyce zaczerpniętej z żywotów świętych, apokryfów, pism świętych (po soborze florenckim – z Biblii). Niekiedy były to widowiska cykliczne, trwające kilka dni, związane ze świętami religijnymi. W XVI w. opuściło mury kościołów, przekształcając się w grywane na placach miejskich widowiska, oparte na symultanicznej konstrukcji >sceny, > mansjony. Pełnił funkcje religijne, dydaktyczne włączając sceny rodzajowe w tonie serio i satyryczne. Z czasem ich wystawieniom towarzyszyły w przerwach świeckie >intermedia o charakterze groteskowo-fantastycznym. Były przesiąknięte skonwencjonalizowaną średniowieczną symboliką: liczb, kolorów, gestów. Elementy misteriów odnajdujemy w >jasełkach i szopce; w muzyce dały początek oratorium. Misteria rozwijały się głównie w XIV–XV w. we Francji, Anglii i w Niemczech.
Hasło - Historyja o chwalebnym zmartwychwstaniu Pańskim w >Wikipedii.
