O sztukach wszelakich - teatr szkolny
teatr szkolny, początki sięgają XVI w., organizowany był na wzór teatrów studenckich w konwiktach, czyli kolegiach jezuickich dla młodzieży szlacheckiej (teatr konwiktowy), oraz w szkołach nowodworskich, podległych Akademii Krakowskiej, jako teatr żaków; stanowił syntezę elementów kościelnych, ludowych i szkolnych. teatr szkolny, początki sięgają XVI w., organizowany był na wzór >>teatrów studenckich w konwiktach, czyli kolegiach jezuickich dla młodzieży szlacheckiej (teatr konwiktowy), oraz w szkołach nowodworskich, podległych Akademii Krakowskiej, jako teatr żaków; stanowił syntezę elementów kościelnych, ludowych i szkolnych. Początkowo o doborze repertuaru decydowały zasady religijno-moralne, pisano więc sztuki specjalnie na użytek tych scen, np. dla teatrów jezuickich. Był też praktyczną szkołą opanowywania sztuki >>>retoryki. Zawsze służyć miał celom wychowawczym, miał też bawić, ale „należy tak się bawić, aby nasze zabawy były przygotowaniem do rzeczy poważnych” (J. A. Komeński - wykładowca szkoły Braci czeskich w Lesznie). W reformie szkolnictwa pijarskiego Sz. Konarskiego, teatr szkolny zaczął pełnić także rolę propagowania ideałów obywatelskich; również wystawiano sztuki z repertuaru teatrów zawodowych. Pozwoliło to w czasie zaborów na zaznajamianie uczniów i ich rodziców z twórczością polskich poetów i dramaturgów, i podtrzymywania ducha oraz świadomość narodową. W 2. poł XIX w. z inicjatywy duńskiego poety i teologa N.F.S Grundtviga zaczęły powstawać w Europie i świecie uniwersytety ludowe adresowane do młodzieży wiejskiej. W programie istotnym elementem była edukacja przez teatr. Sięgano do regionalnych obrzędów ludowych, do repertuarów teatrów zawodowych a także prezentowano montaże literackie. W Polsce największe dokonania miało małżeństwo Zofii i Ignacego Solarzów. W okresie międzywojennym J. Cierniak (1922) na łamach „Teatru Ludowego" (>>czasopisma teatralne) podtrzymywał ideę, że teatr szkolny powinien zajmować czołowe miejsce w pracy wychowawczej i edukacyjnej szkoły. Temu celowi służyły też działania programowe teatru >>Reduta a także późniejsza działalność M. Kotlarczyka. W 1926 L. Komarnicki opracował program, wg którego teatr szkolny powinien „posługiwać się własnymi środkami wyrazu i być całkowicie samodzielnym dziełem młodzieży. Właściwym repertuarem stać się winny dla niego drobne formy literackie”. Przesłanie to było zgodne z ideami >>>Wielkiej Reformy Teatru, m.in. J. Copeau, propagatora "teatru szczerości", ale zaistniało w praktyce dopiero w dokonaniach teatru studenckiego lat 70., >>Drugiej Reformy Teatru, a także w idei >>dramy, psychodramy, >>parateatru, ruchu off-off-Broadway, których celem nie jest spektakl, lecz m. in. pobudzanie psychicznego rozwoju uczestników. W dzisiejszych czasach termin teatr szkolny został zastąpiony przez >>teatr amatorski, gdyż dziecięco-młodzieżowe spektakle są realizowane także poza szkołami, np. w miejskich czy kościelnych domach kultury, Pałacach Młodzieży.
Ruchowi patronują liczne stowarzyszenia, np. Towarzystwo Kultury Teatralnej, Uniwersytety Ludowe. Organizowane są lokalne i ogólnopolskie teatralne przeglądy i festiwale: Festiwal Kultury Szkolnej, Horyniecka Biesiada Teatralna, Tyskie Spotkania Teatralne, toruńskie "Pobocza Teatru" i in.
Ruchowi patronują liczne stowarzyszenia, np. Towarzystwo Kultury Teatralnej, Uniwersytety Ludowe. Organizowane są lokalne i ogólnopolskie teatralne przeglądy i festiwale: Festiwal Kultury Szkolnej, Horyniecka Biesiada Teatralna, Tyskie Spotkania Teatralne, toruńskie "Pobocza Teatru" i in.
« powrót
