O sztukach wszelakich - Schiller Leon
Schiller Leon, polski reżyser, krytyk i teoretyk teatru.
Schiller Leon, właśc. L. Jerzy Schiller de Schildenfeld (1887-1954), polski reżyser, krytyk i teoretyk teatru; debiutował jako piosenkarz w krakowskim kabarecie >Zielony Balonik (1906). Był obok Stanisława Wyspiańskiego najwybitniejszym polskim > inscenizatorem >Wielkiej Reformy Teatru; stworzył poetycki teatr monumentalny, nawiązując do wizji teatru Adama Mickiewicza, „teatru ogromnego” S. Wyspiańskiego i idei > teatru totalnego A.Tairowa; jego podstawę tworzył narodowego repertuar klasyczny; kilkakrotnie wystawiał: Nie-Boską komedię Z. Krasińskiego 1926, 38, Kordiana J. Słowackiego 1930, 35, 39, Dziady A. Mickiewicza 1932, 33, 34, 37; drugim nurtem jego twórczości był teatr muzyczny — inscenizacje: widowisk staropol. i lud. (m.in. wielokrotnie wystawiane: Pastorałka, Gody weselne, Kram z piosenkami), baletów, wodewilów, operetek i oper: Harnasie K. Szymanowskiego wspólnie z S. Lifarem (Opera Paryska 1937), Cud mniemany, czyli Krakowiacy i górale W. Bogusławskiego 1950, Halka S. Moniuszki 1953,W okresie międzywojennym związany był z ruchem lewicowym co znalazło wyraz w wyborze dramaturgii i formie inscenizacji, np. Opera za trzy grosze B. Brechta 1929, Cyjankali F. Wolfa 1930, Krzyczcie Chiny! S.M. Trietjakowa 1932. Od 1917 współpracował z teatrami w Warszawie, gł. Teatrem Polskim, ®Redutą (1922-1924 był członkiem kierownictwa i reż.), Teatrem im. W. Bogusławskiego, Teatrem Ateneum; w okresie II wojny światowej uczestniczył w pracach konspiracyjnej Rady Teatru; 1941 więziony w Auschwitz, 1944 przebywał w oflagu w Murnau; po wojnie reż. i dyr. Teatru Wojska Polskiego w Łodzi (1946–49) i Teatru Polskiego w Warszawie (1949–50). Od 1929 współpracował też z Polskim Radiem. Był współkompozytorem muzyki do filmów: Janko muzykant, reż. R. Ordyński 1930 i August Mocny, reż. S. Wasylewski 1936; współscenarzystą filmu Halka J. Gardana 1937. Prowadził wieloletnią pracę pedagogiczną (od 1933) w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej, 1946–49 rektor PWST w Łodzi, 1950 w Warszawie; red. > czasopism teatralnych Teatr (1947-49) i Pamiętnik Teatralny (1952-54, założyciel).
E. Csató Leon Schiller, Warszawa 1968; Leon Schiller. W stulecie urodzin 1887–1987, red. L. Kuchtówna, B. Lasocka, Warszawa 1990.
« powrót
