serial, cykliczny dramat radiowy, wieloodcinkowy film kinowy lub telewizyjny przedstawiające historie powiązane tymi samymi postaciami, tematem itd.

serial [ang.], cykliczny dramat radiowy, wieloodcinkowy film kinowy lub telewizyjny przedstawiające historie powiązane tymi samymi postaciami, tłem społecznym, tematem, miejscami, rozwojem akcji a czasami i poetyką. Każdy odcinek stanowi, w jakimś zakresie, zamkniętą logicznie całość dramaturgiczną, ale zawierającą „zapowiedź” kontynuacji wybranych wątków. Oprócz rozrywki, seriale spełniają także funkcje dydaktyczne i propagandowe. W kinie popularność seriali zaczęła się od Fantomasa L. Feuillade (1913-14, Francja, 4 odc.); dziś jedynie utrzymuje się na ekranach seriale o Jamesie Bondzie, (od 1960 ponad 20 odc.), np. Doktor No, reż. T. Young 1962, Golden Eye, reż. M. Campbell 1995. Seriale kinowe wypierają lub zastępują sequele, prequele i remake oraz seriale telewizyjne. Najbliższe seriali kinowym są telewizyjne miniseriale, emitowane co najwyżej raz w tygodniu> W Polsce popularność zdobyły m.in. Bonanza, Cudowne lata, Przystanek Alaska, Doktor Queen, Dynastia, Z archiwum X. Od 1965 r. powstało kilkadziesiąt polskich seriali różnej jakości; są adaptacjami epiki, np.: Noce i dnie, wg Marii Dąbrowskiej, reż. J. Antczak 1976, Lalka, wg Bolesława Prusa,reż. Ryszard Ber 1977, Ziemia obiecana, wg Władysława Reymonta, reż. Andrzej Wajda, → filmami biograficznymi, np.: Kopernik, reż. E. i Czesław Petelscy 1973, Modrzejewska, reż. Jan Łomnicki 1989, jak też oryginalnymi kilkudziesięcioodcinkowymi opowieściami historycznymi, przygodowymi, rodzinnymi czy społecznymi, m.in.: Wojna domowa, reż. Jerzy Gruz 1966, Stawka większa niż życie, reż. J. Morgernstern i Andrzej Konic 1966–68, Czterej pancerni i pies, reż. K. Nałęcki 1967-70, Kolumbowie, reż. J. Morgernstern 1970, Czarne chmury, reż. Andrzej Konic 1973, Czterdziestolatek, reż. Jerzy Gruza 1974–77, 93, 07 — zgłoś się, reż. K. Szmagier 1977–88, Janosik, reż. J. Passendorfer 1974, Alternatywy 4, reż. Stanisław Bareja(1981–82), Dekalog, reż. Krzysztof Kieślowski 1989, Wiedźmin, reż. M. Brodzki 2002, Oficer, reż. M. Dejczer 2004-5. Oprócz miniseriali powstają telenowele, telenowele dokumentalne, → opery mydlane i sitcomy; emitowane są parę razy w tygodniu i pozostają na małym ekranie dopóki nie zmniejszy się ich oglądalność; telenowele i opery mydlane reżyseruje kilku-kilkunastu reżyserów. Telenowele mają ambicje opowiadać historie wzięte jakby prosto z życia, jak np.: Klan (od 1997), Na dobre i na złe (od 1999), Złotopolscy (od 1997), M jak miłość (od 2000), Brzydula (od 2008), ale po kilkudziesięciu odcinkach - bohaterowie zamknięci w małej grupie społecznej (rodzina, praca) i ich problemy - zatracają indywidualizowane cechy i telenowela upodabnia się do opery mydlanej. Sitcom [ang. situation comedy ‘komedia sytuacyjna’] ma wiele cech → burleski; wyróżnia się nagranym śmiechem odtwarzanym po sytuacjach i gagach, które, wg autorów, śmiech wzbudzać powinny. Pierwsze sitcomy w polskiej telewizji to np.: Bill Cosby Show 1984-92, Alf 1987-96 i polskiej produkcji: 13 posterunek, reż. M. Ślesicki 1997-98, Świat według Kiepskich, reż. O. Khamidow (od 1999). Telenowela dokumentalna łączy w sobie rejestrację nieinscenizowanej rzeczywistości i prezentowania jej po opracowaniu fabularnym, dramaturgicznym czy tematycznym, jak np. ukazanie losów rodziny Loardów w serialu Pewna rodzina amerykańska, reż.  G. Craig 1973; w Polsce od lat 90., np.: Ballada o lekkim zabarwieniu erotycznym, reż. I. i J. Morawscy 2003; Miasta marzeń, prowadzili M. Olszewska, T. Kammel 2005.

Hasło - serial filmowy w >Wikipedii.

Hasło - telenowela w >Wikipedii.

Hasło - telenowela dokumentalna w >Wikipedii.