O sztukach wszelakich - reżyseria

reżyseria, to dokonywanie przez reżysera wyboru osobistej koncepcji sztuki, której pragnie dać sceniczne, filmowe, radiowe życie.

reżyseria, to dokonywanie przez reżysera wyboru osobistej koncepcji sztuki, której pragnie dać sceniczne, filmowe, radiowe życie. W oparciu o dramat, scenariusz lub scenopis >reżyser powinien, wg zasad > metody Stanisławskiego, określić przed przystąpieniem do prób:
(1) tezę dzieła, czyli sformułować jego główną myśl i następnie tezy dla scen składowych i tezy dla ich związków kompozycyjnych.
Następnie (2) wykryć > konflikty w tekście, które są podstawą > dramaturgii.
Po określeniu konfliktów reżyser może przystąpić do przełożenia ich na (3) formę materialną dokonującwyboru odpowiedniej: scenografii, muzyki itp. a zwłaszcza > obsady (aktorów, statystów, dublerów itp.).
Teatr niejednokrotnie nazywany jest „trzecim wierszem”, gdyż twórcy materializując wymyślony świat używają konstrukcji właściwej dla środków artystystycznych w poezji, np. > figur retorycznych; w filmie jest to zwielokrotnione poprzez fakt tworzenia historii np. z montowanych drobne ujęć, scen, sekwencji.
Ostatnim, równie ważnym zadaniem reżyserii jest (4) zapewnienie logiki działań scenicznych, czyli uzasadnienie współdziałania postaci, ułożenia następstwa działań czy scen a także użycia odpowiednich środków artystystycznych czy technicznych.
Po takim przygotowaniu przechodzi się do pracy z aktorami stawiając im tzw. > zadania aktorskie.
Reżyseria teatralna, filmowa, telewizyjna, radiowa czy estradowa nie różni się wiele od siebie w sprawach wyżej wymienionych, ale przy realizacji wymaga jednak od reżysera znajomości techniki właściwej dla danego medium. Z tego względu poszczególni reżyserzy specjalizują się. W reżyserii radiowej operuje się wyłącznie efektami dźwiękowymi; reżyseria filmowa czy telewizyjna wymaga umiejętności przełożenia tekstu scenariusza na ujęcia, sceny itd. i w pracy na planie trzeba brać pod uwagę, iż nagrany materiał będzie montowany i wszystko musi do siebie pasować, wszystko czyli także to co powstanie np. w studiu muzycznym, na ekranie komputera.
Teatr to sztuka „zespołowego konstruowania sytuacji lirycznych” i temu służą m.in. trwające wiele tygodni czy miesięcy > próby (analityczne, sytuacyjne, przeglądowe, generalne i techniczne). Każdy reżyser ma swoje sposoby na reżyserię; jedni dopracowują każdy szczegół dzieła i konsekwentnie realizują to na próbach, planie filmowym czy w studio; inni pozwalają aktorom na improwizacje przed kamerą czy w określonym fragmencie spektaklu; istnieją też zespoły teatralne, które spektakle realizują bez reżysera – metodą > kreacji zbiorowej.


D. Bablet, Współczesna reżyseria 1887–1914, Warszawa 1973; Z. Hübner, Sztuka reżyserii, Warszawa 1982.
« powrót
facebook