O sztukach wszelakich - Różewicz Tadeusz

Różewicz Tadeusz (ur. 1921), polski poeta, dramatopisarz, prozaik.


Różewicz
Tadeusz (ur. 1921), brat Stanisława, polski poeta, dramatopisarz, prozaik. Jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy współczesnych. 1943-44 w partyzantce AK, redaktor konspiracyjnego czasopisma Czyn Zbrojny. W poezji początkowo podejmował problematykę doświadczeń wojennych, ale ukazywanych w formie programowo antypoetyckiej, ascetycznej, zwróconej ku językowi potocznemu (Niepokój 1947, Czerwona rękawiczka 1948); przez jego twórczość przewija się widmo masowej śmierci, obraz jednostki początkowo osamotnionej w powojennym świecie a później zagubionej we współczesnej zdehumanizowanej cywilizacji; bohater wierszy i dramatów staje się antybohaterem bez tożsamości, poza społeczeństwem, żyjącym w chaosie, który opanował jego system wartości i ogarnia następne pokolenia. Problematyka ta, obecna w zbiorach wierszy (Formy 1958, Rozmowa z księciem 1960, Nic w płaszczu Prospera 1962, Twarz trzecia 1968, Regio 1969), Wiersze 1974, Poezje 1987 i w opowiadaniach Opadły liście z drzew 1955, Przerwany egzamin 1960, Wycieczka do muzeum 1966, Śmierć w starych dekoracjach 1970, Próba rekonstrukcji 1979, najpełniej widoczna jest w awangardowych, groteskowych (tragikomizm przeradzający się w pełną goryczy i drwiny zabawę) i poetyckich (odbywają się w umowno-symbolicznej czasoprzestrzeni) dramatach określanych jako "teatr realistyczno-poetycki": Kartoteka 1960, Grupa Laokoona 1962, Stara kobieta wysiaduje 1969, Akt przerywany 1970, Na czworakach 1972 a także Białe małżeństwo 1975 oraz Do piachu 1979. Twórczość dramaturgiczna R. należy, obok dzieł W. Gombrowicza i S. Mrożka do najważniejszych zjawisk w skali eur. Jest współscenarzystą z K. Filipowiczem filmów: Trzy kobiety 1956, Miejsce na ziemi 1960, Głos z tamtego świata 1962, Piekło i niebo 1966 oraz z bratem: Świadectwo urodzenia 1961, Echo 1964, Samotność we dwoje 1969, Drzwi w murze 1971. Laureat licznych nagród krajowych i zagranicznych, zob. też Druga Reforma Teatru.

T. Drewnowski Walka o oddech. O pisarstwie Tadeusza Różewicza, Warszawa 1990;
Z. Majchrowski „Poezja jak otwarta rana”. Czytając Różewicza, Warszawa 1993.
« powrót
facebook