O sztukach wszelakich - recenzja
recenzja [łac. recensere ‘przeliczać, oceniać; rozważać’], krytyczne omówienie i ocena dzieła, zgodnie z przyjętymi w danej epoce kryteriami wartości artyst. i poznawczej. Prezentowanie w recenzji recepcji dzieła i jego dziejów (zwł. w wypadku dzieł charakterystycznych dla epoki) pozwala na głębsze poznanie ®kultury artystycznej i jej kształtowanie. Recenzje pisane są na użytek wewnętrzny lub są publikowane jako opracowania nauk. w wydawnictwach specjalistycznych czy upowszechniane w środkach masowego przekazu. Odmiany recenzji to: informacyjna, oceniająca, felieton, studium, esej, impresyjna (gdy w recenzji przeważają elementy subiektywne), naukowa (przewaga elementów obiektywnych), mogą występować w formie: pisanej, programu telewizyjnego, filmowej oraz wygłaszanej na forum dyskusyjnym itp. Recenzja obecna jest też jako element innego dzieła artystycznego tego samego lub innego twórcy. Recenzja ma trzy podstawowe składniki strukturalne, które często przeplatają się i uzupełniają: element informacyjny zawierający wiadomości o autorze/autorach i innych twórcach, tytuł dzieła, datę powstania czy prezentacji w teatrze, filmie itp.; element analizy krytycznej, która obejmuje ocenę problematyki utworu, dobór i układ materiału, porównywanie z innymi dziełami; w dziele artystystycznym analizujemy celowość użytych środków artystystycznych właściwych dla danej dziedziny sztuki, np. w teatrze lub filmie: dramat/scenariusz/libretto, obsadę, grę aktorską, reżyserię, wymowę wizualnych walorów (scenografia, praca kamery, montaż), sferę dźwięku (tło dźwiękowe, muzyka); element oceniający (syntetyzujący) – wskazywanie dodatnich i ujemnych stron użytych w dziele środków artystycznych, stanowisko autora o pracy twórcy i innych współtwórców; zachęcanie lub zniechęcanie odbiorcy do zapoznania się z dziełem, zob. też.: krytyka artystyczna.
