melodramat, od końca XVIII w. przekształcał się w atrakcyjny widowiskowo dramat o sensacyjnej fabule, zwykle miłosnej, o ckliwej, sentymentalnej, patetycznej akcji, kończącej się z reguły pomyślnie dla bohaterów szlachetnych, a źle dla tzw. czarnych charakterów.

melodramat [gr. mélos ‘człon melodii’, ‘pieśń liryczna’ + dramat – gr. dráma, drámatos ‘czynność’, ‘akcja’], wcześniejsza nazwa opery; też melodrama – pierwotnie XVI w. utwór sceniczny z akompaniamentem muzyki i melodeklamacją rodem z Włoch i Francji. Od końca XVIII w. przekształcał się w atrakcyjny widowiskowo dramat o sensacyjnej fabule, zwykle miłosnej, o ckliwej, sentymentalnej, patetycznej akcji, kończącej się z reguły pomyślnie dla bohaterów szlachetnych, a źle dla tzw. czarnych charakterów z postaciami schematycznymi, z bohaterami niewinnie prześladowanymi przez „czarny charakter” acz do końca szlachetnymi. Popularny w romantyzmie, grany był w > teatrach bulwarowych do II wojny światowej. Do gatunku tego należą m.in. Pigmalion Jana Jakubva Rousseau 1762, Królewskie dzieci E. Humperdincka 1897, Ofiara Abrahama Józef Elsner (późniejszy nauczyciel Fryderyka Chopina), Henryk IV na Łowach Wojciecha Bogusławskiego 1792, Dziecię miłości A. Kotzebue. W Polsce do lat 30. XIX w. utwory tego typu określano mianem > dramy. Konwencja melodramatu była i jest też obecna w > operze, > operetce i > musicalu.

Do sztuki filmowej melodramat wszedł poprzez ekranizacje literatury i stał się jednym z podstawowych gatunków filmowych, m.in. za sprawą Davida W. Griffith’a (Złamana lilia, 1919). Zawsze silnie oddziaływuje na uczucia widza, a służą do tego: całkiem banalni bohaterowie (podobni do nas) ukazani w niebanalnych, niekoniecznie miłosnych sytuacjach (w których i my chcielibyśmy się czasami znaleźć), wartka akcja często z elementami sensacyjnymi, nieprawdopodobne zbiegi okoliczności, działanie losu czy innych przeszkód, optymistyczne lub pesymistyczne zakończenie.

Melodramat ma swoje podgatunki: romantyczny (Rozważna i romantyczna, Cztery wesela i pogrzeb, Pretty Women); romanse z wyższych sfer (Królowa Krystyna, Trędowata, Piękna i Bestia); egzotyczny (Szejk, Casablanca); kobiecy (Nigdy w życiu); o kobiecie upadłej (Dama Kameliowa, Dzieje grzechu, Piękność dnia); rodzinny (Powrót Lessie, Love story, Con amore); macierzyński (Wzgardzona, Wysokie obcasy); ojcowski (Sprawa Kramerów, Tato); erotyczny (Ostatnie tango w Paryżu, Dziewięć i pół tygodnia). Wątki, chwyty z tych "wyciskaczy łez" odnajdujemy w komedii, westernie, akcji, s.f., kryminalnym, szpiegowskim, przygodowym, wojennym, nawet w filmie animowanych, ale w swej pierwotnej, „teatralnej” konwencji melodramat odrodził się w telewizyjnych >mydlanych operach.