O sztukach wszelakich - Meyerhold Wsiewołod
Meyerhold Wsiewołod E., (1874–1940), rosyjski teatralny i filmowy aktor, reżyser, pedagog, dyrektor teatrów, jeden z najwybitniejszych twórców Wielkiej Reformy Teatru.
Meyerhold [mejerchold] Wsiewołod E., (1874–1940), rosyjski teatralny i filmowy aktor, reżyser, pedagog, dyrektor teatrów, jeden z najwybitniejszych twórców Wielkiej Reformy Teatru. Początkowo aktor, m.in. u Konstanetego Stanisławskiego w Moskiewskim Teatrze Artystycznym (1898–1902), m.in. rola Trieplew – Mewa A.P. Czechowa. Kierownik i reżyser w teatrze objazdowym i teatrach Petersburga wystawiając m.in. sztuki symbolistów (M. Maeterlincka, A.A. Błoka, H. Ibsena) oraz opery (Richarda Wagnera, Ch.W. Glucka, R. Straussa). Zrealizował 3 filmy, eksponując efekty świetlne i podporządkowując grę aktorów prawom rytmu filmowego, m.in. Portret Doriana Graya wg O. Wilde'a 1915, Mocny człowiekmontaż). Aktywnie włączył się w przemiany rewolucyjne kierując oddziałem teatru Ludowego Komisariatu Oświaty (1920–21) oraz będąc przywódcą rewolucyjnego frontu teatralnego, zw. Październikiem Teatralnym. Kierował studiem reżyserskim (1921-22), w którym kształcił się m.in. Sergiej Eisenstejn. Twórca tzw. biomechaniki, systemu ćwiczeń aktorskich (daktyli – bliskich gimnastycznym umiejętnościom cyrkowca); istota ich polegała na stwarzaniu przez aktora własnym ciałem form plastycznych w przestrzeni wyrażających psychologiczny „rysunek” postaci bez konieczności wczuwania się aktora w rolę; rola powinna stanowić jedność plastyczną i muzyczną, poddawaną określonemu rytmowi i tempu gry aktorskiej; tłem dla takiej gry była konstruktywistyczna dekoracja. Wg niego teatr jest sztukę syntetyczną i autonomiczną a spektakl jest wynikiem zespołowej pracy artystów wielu specjalności. Założył Teatr Rosyjskiej FSRR (1920-38), nazywanym od 1923 Teatrem im. Wsiewołoda Meyerholda), w którym wprowadzał m.in. ideę teatru politycznego z aktorem-obywatelem, grającym bez makijażu i kostiumu, a spektakl jest wiecem politycznym (agitka) wciągającym do akcji widzów (Jutrznia – m.in. aktualne prasowe doniesienia z frontu wojny). Jego teatr cieszył się olbrzymim powodzeniem, m.in.: Misterium Buffo W. Majakowskiego (1921, grany 154 razy, 120000 widzów), Las A. Ostrowskiego (1924, grany 1700 razy), Rewizor M. Gogola (1926, 228 spektakle), PluskwaMeyerholda aresztowano i po procesie – rozstrzelano. (1929) i Łaźnia (1930) W. Majakowskiego. W 1938 teatr zamknięto, w 1939 W. wg S. Przybyszewskiego 1916. Do teatru wprowadził program tzw. kinofikacji teatru, który polegał na tworzeniu przestrzeni scenicznej za pomocą światła i zmiennej scenografii oraz wykorzystując w narracji metodę montażu akcji.
Archiwalny >>>film o Meyerholdzie.
Archiwalny >>>film o Meyerholdzie.
Spotkania z Meyerholdem. Wybór wspomnień, oprac. J. Koenig, Warszawa 1981.
« powrót
