O sztukach wszelakich - laterna magica
laterna magica, urządzenie optyczne do rzutowania obrazów na ekran, odwrotność camery obscura.
laterna magica [łac., dosł. ‘latarnia czarnoksięska’], 1. urządzenie optyczne do rzutowania obrazów na ekran, odwrotność > camery obscura; skrzynka ze źródłem światła przed którym, lub obok którego umieszcza się szklaną pomalowaną szybkę lub namalowany obrazek, którego powiększony obraz widoczny jest na ekranie; stała się prototypem diaskopu, epidiaskopu i projektora filmowego a z camerą obscura – kamery filmowej. Podobno prototyp laterny magicy powstał już w 1212 (wynalazcą miał być mnich R. Bacon); znana jest konstrukcja z poł. XVII w. A. Kirchera; od 1659 r. montowano w laternie magicy soczewki podnoszące jakość obrazu; obracając obrazkiem, uzyskuje się wrażenie ruchu; na przełomie XVIII-XIX w. powstają >fantasmagorie, odmiana > ferii realizowane w ciemnych salach spotkania z duchami; z ich doświadczeń korzystano w teatrze romantycznym ukazując różne zjawy, jak też tworząc tła scenograficzne; na przełomie XIX i XX w. popularny był Teatr Optyczny francuza É. Reynauda, który w laternie magicy umieszczał sekwencję narysowanych obrazków, których ruchomy obraz na ekranie można przyjąć za prototyp filmu animowanego; 2) stworzone (1958) przez czeskiego reż. A. Radoka (1914-1976) widowisko sceniczno-filmowe, gdzie zsynchronizowana gra aktorów i obrazów filmowych umożliwia stosować tricki wizualno-dramaturgiczne. laterna magica jest stałym teatrem w Pradze (od 1959), który zainspirował polską aktorkę J. Lothe do stworzenia spektakli telewizyjno-aktorskich.
