O sztukach wszelakich - dramat liturgiczny
dramat liturgiczny, gatunek dramatyczno-teatralny ukształtowany w średniowiecznej Europie od X do XII w.
dramat liturgiczny, gatunek dramatyczno-teatralny ukształtowany w średniowiecznej Europie od X do XII w. (w Polsce XI-XVI w), związany z liturgią kościelną, wykonywany w języku łacińskim, z okazji Bożego Narodzenia, Niedzieli Palmowej, Wielkiego Tygodnia, Rezurekcji. Najczęściej przedstawiał epizody z życia Chrystusa, czerpiąc inspirację tematyczną z apokryfów, pism świętych a następnie Biblii; ważnym elementem dramatu liturgicznego były pieśni i modlitwy, w których uczestniczyli wierni. Wykształciły się trzy odmiany dramatu liturgicznego
1) dramatyczne inscenizacje obrzędowe (widowiska, procesje widowiskowe);
2) officia dialogowane – najprostsza forma dialogu o treści religijnej, z których powstały officia dramatyczne, po rozbudowaniu afabularnych scen dialogowych i dodaniu gestu aktorskiego;
3) dramat liturgiczny właściwy – narodził się wówczas, kiedy obrzęd kościelny wzbogacono o elementy do niego nienależące, a z niego powstało >misterium. Odmianą dramatu liturgicznego jest >Visitatio Sepulchri, ukazujący odwiedziny grobu przez trzy Marie. Ta scena dała początek >dramatowi pasyjnemu (>sepulkralna sztuka).
Aktorami byli księża, a skromna w wyrazie scena trwała do 20 min. Najstarszy zachowany w Polsce dramatu liturgicznego pochodzi z przełomu XII i XIII w. (Procesja na Niedzielę Palmową); współczesną próbę inscenizacji dramatu liturgicznego, ułożonego z dawnych tekstów, pt. Gra o męce i zmartwychwstaniu stworzył w 1981 Kazimierz Dejmek; zob. też: dramat niesceniczny.
