O sztukach wszelakich - adres do publiczności
adres do publiczności, bezpośrednie zwrócenie się aktora do publiczności, charakterystyczne dla aktorstwa estradowego, lub zrywające iluzję teatralną.
adres do publiczności [franc. adresse au public], bezpośrednie zwrócenie się aktora do publiczności, charakterystyczne dla >aktorstwa estradowego, lub zrywające iluzję teatralną >zasady czwartej ściany charakterystycznej dla >aktorstwa teatralnego. Adres do publiczności obecny jest też w filmie a w telewizji, zwłaszcza w programach na żywo. Może być zapisany w roli, w scenariuszu lub improwizowany, związany lub nie, z fabułą, tematem sztuki, filmu, programu.
Adres do publiczności przyjmuje różne formy:
epilog [gr. epilogos: epi ‘po’, logos ‘słowo’, ‘nauka’], inaczej: zakończenie, zamknięcie; wydzielona końcowa część utworu literackiego, teatralnego, filmowego, informująca o dalszych losach bohaterów; epilog bardzo często kończy filmy historyczny lub opowiadające autentyczne historie. Ta finałowa wypowiedź (wygłaszana w teatrze przez postać Epiloga), staje się okazją do wyjaśnienia widzom przesłania sztuki, intencji autora czy twórców. Przy >benefisach, czy występach na jarmarkach, Epilog prosił o datki.
Parabaza, od czasów komedii staroattyckiej stosowany chwyt teatralny, gdzie – wówczas - chór jak też koryfeusz zwracali się bezpośrednio do widzów, jakby w imieniu autora, z tematami nie związanymi ze sztuką.
Zwrot na stronie, inaczej: apart [franc. a` part ‘na uboczu’], konwencjonalna, monologowa wypowiedź postaci scenicznej. Oparta jest na założeniu, że postać sceniczna może bezpośrednio komunikować się z widzami w obecności innych postaci, które czasowo tracą zdolność obserwacji świata scenicznego – nie zauważają tego; zwrot na stronie odkrywa zamiary, czyny lub rzeczywisty charakter postaci, może być komentarzem do wypowiedzi lub zdarzenia; konwencja ta stosowana jest już w komediach Arystofanesa.
zob. też.: entré, monodram, monolog, sytuacja.
