O sztukach wszelakich - agencja
agencja, też: impresario, mecenas, marszand; osoba, przedsiębiorstwo, instytucja reprezentujące artystę w negocjacjach z nabywcą dzieła.
agencja, też: impresario, mecenas, marszand; osoba, przedsiębiorstwo, instytucja reprezentujące artystę w negocjacjach z nabywcą dzieła otrzymując za to ustalony procent od kontraktu. Niektóre agencje są ponadto organizatorami lub podwykonawcami imprez na zlecenie osób, instytucji, organizacji czy innych agencji.
Pierwsze agencje, pn. Aktorzy Dionizosa, powstawały w Grecji i jego prowincjach od IV w. p.n.e., skupiały aktorów i pracowników technicznych. Rozpowszechniły się w czasach rzymskich i w średniowieczu.
Współcześnie agencje stały się głównym pośrednikiem między twórcą a nabywcą; reprezentują także pisarzy, scenografów, operatorów, kompozytorów, artystów cyrku, specjalistów efektów specjalnych, modelki, hostessy, charakteryzatorów itp. Agencyjna współpraca twórcy czy wykonawcy oparta jest na stałej lub okazjonalnej umowie. Najlepsze agencje dbają również o rozwój artystyczny twórcy, prowadzą jego sprawy finansowe a nawet socjalne.
Na rynku obecne są głównie wyspecjalizowane agencje artystyczne, rozrywkowe, sportowe, rekreacyjne, reklamowe, szkoleniowe; na zlecenie osób, firm, instytucji organizują kampanie reklamowe i promocyjne, imprezy szkoleniowe, sportowe, rekreacyjne dla pracowników i ich rodzin, akcje charytatywne, święta państwowe i jubileusze a także uroczystości rodzinne jak wesela czy urodziny; produkują spektakle, filmy, organizują festiwale, przyznają nagrody.
W PRL dominowały agencje państwowe, jak PAGART (mająca monopol na wyjazdy zagraniczne), estrady wojewódzkie (np. Stołeczna Estrada prowadziła m.in. teatry: >Adekwatny, Buffo, Ochoty, Starą Prochownię) czy Związek Przedsiębiorstw Rozrywkowych (miał monopol na imprezy cyrkowe).
Dziś dołączyły do nich setki firm prywatnych, ale daleko im do roli i znaczenia agencji amerykańskich, do modelu których dąży polski rynek sztuki, rozrywki i reklamy; zob. też ZASP; kluby studenckie.
Wykaz niektórych agencji aktorskich >Polski Wortal Teatralny.
